Amsterdam art image


  NEXT IMAGES

  BACK



    De PIJP Amsterdam

    De Pijp is ontstaan door de stadsuitbreidingen van na 1850 in de Binnendijkse Buitenveldertse polder. Langs de Amstel en de Boerenwetering staan dan slechts enkele buitenverblijven voor de gegoede burgerij en wat herbergen. De weilanden worden alleen onderbroken door sloten en enkele paden, weidevogels en grazend vee bepalen het beeld. Een oud schuurkerkje 'van Sint Willibrordus' vormt het trefpunt voor gelovige boeren en tuinders. Van bedrijvigheid is nog amper sprake, maar in de tweede helft van de 19e eeuw komt daar echter snel verandering in. Het rustige, landelijke leven wordt langzaam aan verdrongen door de oprukkende stad. Voor het schuurkerkje betekent dit het einde, maar omdat met het oprukken van de stad het aantal gelovige fors toeneemt, wordt een plan ontwikkeld voor de bouw van een grote, nieuwe kerk. Er wordt een stuk grond gekocht en onder leiding van bouwmeester Cuypers verrijst aan de Amstel de nieuwe St. Willibrorduskerk.

    Hoewel de oude Binnendijkse Buitenveldertsche polder ten noorden van de Rustenburgerstraat snel onder het zand verdwijnt en aanvankelijk door woningbouw verenigingen, maar later vooral door particulieren met woningen volgebouwd wordt, blijft ten zuiden hiervan het landelijke karakter nog bewaard totdat in 1920 Plan Zuid van Berlage uitgevoerd wordt. Hoewel alle sloten uiteindelijk gedempt zullen worden en de modderige paden verhard, vallen de oude structuren ook nu nog in de lange en smalle straten terug te herkennen. De nieuwe wijk, die achter het Paleis van Volksvlijt verrijst, heet officieel buurt YY, maar krijgt al gauw de naam de Pijp hoogst waarschinlijk bedacht door studenten.

    Over de betekenis van de naam, verschillen de meningen;
    - er wordt wel gewezen op de bijbetekenis van het woord pijp als een lang smal water. Aangezien de Zaagmolensloot (de Albert Cuypstraat) tot 1891 zo`n lang smal water is, zou de naam daarop terug te leiden zijn.
    - waarschijnlijker komt de naam van de hoge schoorsteenpijpen van zowel bierbrouwerij De Hooiberg van de Firma Heineken, alswel van de waskaarsen fabriek, gelegen aan de Boerenwetering.

    Hoe onduidelijk de oorsprong van de naam ook is, al snel spreekt iedereen over 'de Pijp'. Alleen in de nieuwe pijp met zijn Amsterdamse schoolbouw, heeft men het liever over Plan Zuid. De pijp heeft namelijk niet bij iedereeen een goede naam; zo is de kwaliteit van de huizen in de pijp aan veel kritiek onderhevig.
    De particulieren bouwers bouwen snel en goedkoop, sommige huizen storten zelfs tijdens de bouw in. Door de revolutiebouw, de hoge huren en de lage inkomens, wordt er ook rond de eeuwwisseling al op grote schaal onderverhuurd. De pijp wordt een wijk met veel studenten en kunstenaars, met uitgaansgelegenheden en een bloeiende prostitutie.

    Het staat bekend als het 'Quartier Latin' van Amsterdam.

    Hoewel de pijp rond 1900 vooral bekend is door haar studenten en prostitutie, wonen er ook veel handarbeiders en middenstanders, vooral in de straten rond de Albert Cuyp; een ijverig maar uiterst arm volk. Alleen aan de Stadhouderskade en rond het Sarphatipark woont een wat 'betere' bevolking. Ook de kwaliteit van de huizen is hier beter. Met name wonen er veel Joodse families rond het Sarphatipark.
    Vanwege de vele kritiek aan het begin van de eeuw op de slechte huisvesting in de noordelijke pijp, wil men dat ten zuiden van de Rustenburgerstraat anders aanpakken.
    Berlage ontwerpt zijn beroemde Plan Zuid en architecten als P.L. Kramer en M. de Klerk worden in gelegenheid gesteld iets bijzonders te bouwen. Rijk gedecoreerde gevels voorzien van beeldhouwwerken gaan het straatbeeld bepalen.

    In het nieuwe buurtje aan de Amsteldijk, bij de diamantfabriek Van Asscher, komen net als bij het Sarphatipark veel Joodse gezinnen te wonen. In de tweede wereldoorlog zullen veel van deze Joodse families door de Duitsers afgevoerd worden. Theun de Vries schrijft in een epos FEBRUARI over de heldhaftige strijd rond de ijssalon ''Koco'' in de Van Woustraat. De twee Joodse eigenaars van deze ijssalon verzetten zich samen met een groep schoolkinderen tegen de terreur van de NSB en de Duitse Grune Polizei. De beide compagnons zullen hun verzet met de dood bekopen.

    In de loop der jaren verandert de Pijp echter danig van karakter. Er komen steeds minder prostituees en ook het aantal studenten neemt af. De prostitutie heeft aan de Ruysdaelkade stand gehouden. In de jaren 70 en 80 trekken veel oude bewoners uit de Pijp weg, daarvoor komen veel jongeren en immigranten uit Suriname, Marokko en Turkije. De Pijp wordt een internationale buurt. In de jaren 70 wordt duidelijk dat de Pijp dringend aan stadsvernieuwing toe is. De plannen gaan aanvankelijk uit van grootscheepse sloop en nieuwbouw. Hiertegen ontstaat massaal verzet en er vindt een herwaardering plaats van de Pijp als een gezellige buurt om in te wonen. Buurtbewoners eisen meer aandacht voor behoud en herstel van de oude woningen en de gemeente wordt gedwongen te bouwen voor de buurt. Als het enigzins kan worden oude woningen opgeknapt en de bewoners mogen in hun eigen buurt blijven wonen. De Pijp is door 'het bouwen voor de buurt' en de veranderde bevolkings samenstelling een zeer gevarieerde buurt gebleven.

    De huidige Pijp is een drukke en multiculturele buurt en is het Quartier Latin van Amsterdam!
    Veel gezellige (eet) cafe's, restaurantjes en internationaal georienteerde winkels. De Albert Cuypmarkt heeft zijn schreeuwende kooplieden, en aan de voet van de altijd toekijkende Sarphati vormt het Sarphatipark een oase van rust. Tussen de parkeer chaos en de hondenpoep schieten op zonnige dagen de terrasjes uit de grond en de de verwaarloosde huizen worden opgefleurd met felle kleuren en kunst.
    Daarnaast worden de oude, tochtige woningen langzaam aan vervangen door woningen die meer voldoen aan de eisen van deze tijd. De Pijp is een ontegenzeggelijk levendige buurt!

    Deze buurt is zeer goed bereikbaar met het openbaar vervoer: tram 3-24-25-4-16 stoppen in de Pijp. (Bron: de pijp quartier latin van Amsterdam door Ton Heydra).






index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image

index art image