An impression of my Home Town Amsterdam Art City.
NEXT IMAGES
BACK
Rivierenbuurt Amsterdam
Sinds 1870 waren er in Amsterdam grondige veranderingen gaande.
Het bevolkingsaantal nam geweldig toe. Er werd gesloopt, gebouwd en
gedempt.
Richting Muiderpoort, bij de dierentuin Artis, verrees een statige
woonwijk, de Plantage.
Voorbij de buitensingel, die twee eeuwen lang als onderdeel van de
verdedigingslinie de stadsgrens had gemarkeerd, werd buurt YY uit de
grond gestampt. Buurt YY, bijgenaamd de Pijp, was de eerste in een
gordel van dergelijke wijken.
Het nieuwe Amsterdam kwam zonder veel plan of visie tot stand, maar dat
bleef niet zo.
De architect Pierre Cuypers voorzag de stad van opvallende, middeleeuws
aandoende gebouwen als het Rijksmuseum en het centraal station, 'de
nieuwe poorten' voor Amsterdam.
Vervolgens was de beurt aan Cuypers briljante leerling; H.P. Berlage,
die tussen 1900 en 1930 in hoge mate het aanzien van Amsterdam zou
bepalen.
Plan Zuid
In 1915 (buiten Nederland woedde de Eerste Wereldoorlog) presenteerde
Berlage, architect en stedebouwkundige, aan het Amsterdamse publiek zijn
ontwerp voor een nieuw stadsdeel aan de zuidkant van Amsterdam.
Dit Plan Zuid betrof een stadsuitbreiding die zich zou uitstrekken van
de Amstel tot de Amstelveense weg. Het project sloot aan bij de Pijp, de
Concertgebouwbuurt en de Vondelparkbuurt. Berlage meende dat er een
tijdperk van socialisme, wereldvrede en eenheid op handen was. Naar zijn
inzichten liep het Plan Zuid op de komst van die nieuwe tijd vooruit.
Het moest leiden tot een hoger niveau van verkeer tussen mensen.
In 1917 werd het door de gemeente van Amsterdam aanvaard als richtlijn
voor de komende bouwaktiviteiten.
Monument van stedelijke inrichting en architectuur
Plan Zuid is in de jaren 20 en 30 aangelegd. Het resultaat geldt nog
steeds als een monument van stedelijke inrichting en architectuur.
Bij de bouw waren leerlingen van de Amsterdamse School betrokken,
die hier de kans kregen hele straten, pleinen en hoven te ontwerpen. Dit heeft
prachtige staaltjes van bouwkunst in baksteen opgeleverd. De Amsterdamse
School kende twee richtingen; een uitbundige en een sobere.
Na 1923 was de gehanteerde uitbundige richting (bewerkelijk en kostbaar)
voorbij. Men begon aan de sobere stijl en zo ontstonden de langwerpige
woonblokken die men in een groot deel van Berlage's Zuid kan aantreffen;
ze zijn vaak voorzien van erkers en van schuine daken met blauwgrijze of
oranje dakpannen.
In het Pijp gedeelte van Berlage's Zuid staan fraaie arbeiders woningen
gebouwd met overheidssteun. Heel anders is de sfeer van het westelijke
deel van Zuid, rond de Beethovenstraat, de Apollolaan en de Stadionweg.
Dit deel gold steeds als een sjieke buurt.
Toch is ook hier sociale woningbouw te vinden.
Wat de Rivierenbuurt betreft; deze heeft een sjieke kant, maar was toch
grotendeels bedoeld voor mensen uit de middengroepen en ook wel voor de
geschoolde arbeiders.
Het Daniel Willinkplein
In de Rivierenbuurt dragen de meeste straten namen van Nederlandse
rivieren. Aanvankelijk was alleen een plein genoemd naar een persoon, en
wel naar Daniel Willink (1676-1722). Deze Amsterdamse wijnkoper schreef
in zijn vrije tijd gedichten; de Amstel werd door hem uitvoerig
bezongen. Hij vervaardigde ook, onder de titel Amstellandsche Arkadia,
een idealiserende beschrijving van het gebied ten zuiden van Amsterdam -
de omgeving waar later de Rivierenbuurt zou verrijzen.
Het Daniel Willinkplein werd in 1946 omgedoopt tot Victoriaplein; het
plein van de overwinning der geallieerde landen.
De drie centrale boulevards van de Rivierenbuurt - Amstellaan, Noorder
Amstellaan en Zuider Amstellaan - kregen de namen van de oorlogsleiders
Stalin, Churchill en Roosevelt. Een nieuwe naamsverandering volgde in
1956, na de onderdrukking van de Hongaarse opstand door de Sovjet Unie.
De Stalinlaan werd Vrijheidslaan.